Uitstel van betaling door de belastingdienst ingetrokken of afgewezen?

Dit artikel is gemarkeerd als oud en wordt binnenkort gewist. Wilt u een soortgelijk artikel publiceren of deze publicatie moderniseren? Neem dan contact met mij op. Een publicatie van met bron het reeds opgeheven Fiscaal Consult Fleximaal.com

Toegang tot rechter is slecht geregeld bij uitstel geschillen

De Hoge Raad heeft op 2 december 2016 (ECLI:NL:2016:2735) aangegeven dat voor uitstel geschillen de gang naar de civiele rechter kan worden gemaakt. Deze weg is, zoals een ieder weet, een dure aangelegenheid en een dergelijke procedure kan veel tijd in beslag nemen, terwijl een intrekking  van een lopende betalingsregeling of afwijzing van een ingediend verzoek om uitstel van betaling een beslissing op korte termijn verlangt.

Op grond van de Algemene Wet Bestuursrecht kan er echter geen beroep bij de fiscale rechter worden ingesteld.

Hieronder wordt ingegaan op mogelijke acties als een afwijzende beschikking door de belastingdienst wordt afgegeven of een lopende betalingsregeling wordt ingetrokken. Ook zal er worden ingegaan op de laatste ontwikkelingen op het terrein van de beroepsmogelijkheden tegen deze afwijzingen door de belastingdienst.

Beroepsmogelijkheden bij intrekking betalingsregeling of afwijzing verzoek

Zoals hierboven vermeld neemt een civiele procedure als beroepsmogelijkheid te veel tijd in beslag en is veelal te duur. De belastingplichtige is voor een snelle beslissing  gedwongen binnen 10 dagen beroep aan te tekenen bij de Directeur van de belastingdienst. In dit verband is het vreemd dat de directeur als onderdeel van de belastingdienst en derhalve niet onafhankelijke instantie over een beslissing van de belastingdienst een besluit neemt. Hier keurt de slager immers zijn eigen vlees met alle mogelijke gevolgen van dien.

In de praktijk wordt vaak het beroep afgewezen als de lopende verplichtingen, die geen onderdeel van de uitstel van betaling uitmaken,  niet stipt en tijdig zijn voldaan. Als het beroep inderdaad wordt afgewezen is er geen hoger beroep mogelijk maar resteert alleen de  mogelijkheid een klacht in te dienen bij de Ombudsman of de Commissie voor verzoekschriften van de Tweede Kamer. Het moge duidelijk zijn dat in evidente gevallen dit geen soelaas biedt voor de belastingplichtige die op korte termijn een oplossing wil.

Feitelijk kan het beroep bij de directeur als een bezwaarprocedure worden aangemerkt zoals die ook voor belastingaanslagen geregeld is. Er kan dus een administratief  beroep ter behoud van rechten worden ingediend met het verzoek om afgifte van een termijn voor de nadere motivering. Ook kan worden verzocht om vóór de te nemen beslissing te worden gehoord, alsmede inzage in het dossier worden gevraagd.

Het is opmerkelijk dat ambtenaar die de afwijzende beslissing heeft genomen als eerste het beroepsschrift beoordeelt. Dan oordeelt hij tweemaal over dezelfde zaak en dat komt op de belastingplichtige vreemd over.  In de praktijk heb ik meegemaakt dat de ontvanger aangeeft dat hij gaat vaststellen of hij het beroep afdoet of dat de directeur daar over beslist. Dat is natuurlijk te gek voor woorden, aangezien het beroep is gericht aan de directeur der belastingen. Deze gang van zaken is mijns inziens dan ook klachtwaardig.

Gelukkig komt het in de praktijk voor dat de directeur het beroep toewijst en dat de ontvanger zijn beslissing moet herzien of dat er toch een bepaalde termijn voor de indiening van beroepschrift had moeten worden gegeven aan de belastingplichtige.

Al met al is het beroep tegen een afwijzende beschikking of intrekking van een verleend uitstel van betaling geen onafhankelijke toetsing en blijft het opmerkelijk dat een andere ambtenaar de beslissing die namens de belastingdienst is genomen kan herzien. Voor een belastingplichtige kan worden gevoeld als overgeleverd zijn aan en een met weinig waarborgen omgeven procedure.

In het fiscale landschap van de invordering bestaat in tegenstelling tot de wereld van de heffing geen jurisprudentie over de gewezen beroepszaken bij de directeur der belastingen. Dit vraagt om wijzigingen in de wetgeving, zodat er bezwaar en beroep bij de onafhankelijke rechter kan worden aangetekend.

Bezwaar en beroep bij de fiscale rechter in de toekomst

Al in het jaar 2016 is door middel van de Fiscale Vereenvoudigingswet  aangegeven dat de regelgeving rondom de invordering van belastingen efficiënter zal worden gemaakt en dat de rechtsbescherming door een onafhankelijke rechter zal plaatsvinden. Zo zal door aanpassing van de huidige regelgeving in artikel 25 (uitstel van betaling) en artikel 26 (kwijtschelding) van de Invorderingswet 1990 worden voorzien in de verplichting dat de Ontvanger zijn beslissing in de vorm van een voor bezwaar en beroep vatbare beschikking neemt. Hierdoor worden beroep, hoger beroep en zelfs cassatie tegen de beslissing van de ontvanger mogelijk. In de Memorie van Toelichting bij het wetsvoorstel wordt ook gewezen naar de kritiek vanuit de vakliteratuur op de mogelijke onvoldoende onafhankelijkheid van de Directeur der belastingen in de administratieve beroepsprocedure. Het voorstel zorgt voor een grote vereenvoudiging in de uitvoeringspraktijk van de Belastingdienst. De fiscale rechter  zal het volgens de belastingdienst dan wel drukker krijgen.

De beloofde inwerkingtreding van het wetsvoorstel per 1 januari 2019 is niet doorgegaan, omdat deze niet haalbaar was voor de belastingdienst vanwege de vertraagde vervanging van het automatiseringssysteem. De invoering van deze nieuwe regelgeving met betrekking tot het bezwaar en beroep zal niet eerder 2022 in de wet zijn opgenomen.

Wel is duidelijk dat op basis van de toename van het aantal beroepszaken naar ongeveer 4000 zaken per jaar er wel een duidelijke behoefte bestaat aan een rechtsmiddel tegen de beslissingen van de belastingdienst.

Invordering door de ontvanger na afwijzing verzoek uitstel van betaling

Als het onverhoopt tot een afwijzing komt van het ingediende verzoek om een betalingsregeling en de Ontvanger besluit over te gaan tot invordering van de openstaande belastingschuld, dan kan er bij de civiele rechter verzet worden aangetekend. Alleen is hierbij niet de juistheid van de hoogte van de aanslag aanvechtbaar.

Er kan wel aan de rechter een voorlopige voorziening  tot schorsing van het besluit worden gevraagd zoals het opschorten van de betalingsverplichting.  De fiscale voorzieningenrechter kan in een fiscaal kort geding echter alleen oordelen over de rechtmatigheid van de aanslag en niet over de invorderingsaspecten.

De komende invoering van de mogelijkheid van een bezwaar- en beroepsmogelijkheden bij een afwijzing van een verzoek om een betalingsregeling geeft toegang tot de onafhankelijke en kundige fiscale rechter in plaats van een hertoetsing van een besluit door de belastingdienst zelf.